گالوانیزه کردن فلز

گالوانیزه کردن فرآیند پوشش آهن یا فولاد با روی به منظور حفاظت بیشتر در برابر خوردگی برای قطعات آهن یا فولاد است. فرایند گالوانیزه کردن آهن به طور همزمان در فرانسه و انگلستان در سال 1837 میلادی شروع شد. با استفاده از یک فرایند غوطه ور سازی پوشش ورقه آهن با روی انجام میگیرد و ورق گالوانیزه تولید می شود. امروزه تقریبا تمام ورق های فولادی را با روی آبکاری می کنند. در ادامه روش های ایجاد پوشش گالوانیزه بر روی آهن توضیح داده می شود.

روش غوطه وری گرم

متداول ترین روش ایجاد پوشش بر روی فلزات روش غوطه وری گرم است که در بسیاری از کارخانه های فولاد استفاده می شود. در این روش قطعات فولاد یا آهن پس از تمیز کاری سطح در مذاب روی غوطه ور می شوند.

این روش یک پوشش ضخیم از روی را در سطح فلز ایجاد می کند که به صورت بلوری سطح را می پوشاند.

در طول فرایند یک ساختار چندلایه از آلیاژ روی و فولاد بین پوشش روی و فولاد شکل می گیرد. این لایه ممکن است شکننده باشد و در صورت خم کردن فلز باید دقت کرد که پوسته پوسته نشود.

گالوانیزه کردن الکترولیتی (Electrogalvanizing) 

این روش با غوطه وری فولاد در الکترولیت که یک محلول سولفات روی یا سیانید است انجام می شود. فرایند الکترولیت یک لایه از روی در سطح فلز ایجاد می کند.

در این روش میزان ضخامت پوشش روی بر سطح فلز را می توان به صورت دقیق کنترل کرد

میزان ضخامتی که در روش گالوانیزه گرم ایجاد می شود را نمیتوان با این روش ایجاد کرد.

روش کشش گرمایی

در این روش قطعات فلزی آهنی را در یک محفظه بدون هوا قرار می دهند که شامل گرد وغبار فاز و روی و شن و ماسه در دمای 500 درجه سانتیگراد است. با بالا رفتن دما در محفظه غبار روی به سطح فلز میچسبد و یک پوشش روی ایجاد می کند. در این روش پوشش روی مطابق با شکل فلز و به صورت یکنواخت بر روی سطح ایجاد می شود. این روش بیشتر برای قطعات کوچک استفاده می شود.

روش اسپری حرارتی

فلز روی با حرارت دیدن به سطح فولاد اسپری می شود قبل از شروع فرایند سطح فلز باید با استفاده از انفجار ماسه به صورت کامل تمیز و آماده شود. از مزیت های این روش ایجاد پوشش تا ضخامت 250 میکرو متر است که میتواند یک فلز را به یک ورق گالوانیزه تبدیل کند. 

روش رنگ زدن

با استفاده از یک رنگ که رنگ دانه های فلز روی در آن قرار گرفته است و با قلم مو به روی سطح رنگ آمیزی میشود. این روش سریع و کم هزینه است اما کارایی آن از روش های قبلی کمتر است چون یک لایه نازک ایجاد می کند که مقاومت کمتری دارد. همچنین ممکن است 

ورق آجدار

کاربردهای قطعات گالوانیزه

برای ایجاد پوشش روی درب و پنجره های فلزی

ایجاد برامدگی و یا تزیین دیوار

برای پوشش سقف

ساخت ورق های گالوانیزه برای افزایش مقاومت فلز

برای پوشش قعطات لوازم خانگی مانند یخچال برای جلوگیری از خوردگی

مقاومت ورق های گالوانیزه در برابر خوردگی

دلیل اصلی گالوانیزه کردن قطعاتی آهنی و فولادی جوگیری از خوردگی آنهاست چون خطر زنگ زدگی آهن در محیط های مختلف زیاد است. میزان مقاومتی که گالوانیزه کردن به فلز می دهد بستگی به ضخامت و نوع پوشش ایجاد شده دارد 

پوشش از جنس روی در فرایند گالوانیزه ممکن است در محیط های اسیدی و یا قلیایی قوی دچار آشب شود.

پوشش فلز روی قرار گرفته در آهن و فولاد گالوانیزه در مواجهه با اتمسفر و تحت تاثیر آب باران، یک کربنات طبیعی روی سطح فلز ایجاد می کند که از خوردگی محافظت می کند. با این حال، این پوشش به اندازه کافی ضخیم نیست و ممکن است در بلند مدت نتواند از خوردگی فلز جلوگیری کند. قرار گرفتن در محیط های کربنات را به سولفات روی تبدیل می کند که محلول در آب است و با آب باران شسته می شود.

پوشش گالوانیزه از خوردگی های شیمیایی حاصل قرار گرفتن فلز در معرض بتن، سرب، قلع و آلومینیوم است اما در برابر گچ و سیمان و باران های اسیدی مقاومت ضعیفی دارد.

برای جلوگیری از خورده شدن لایه زینک قرار گرفته روی ورق های گالوانیزه باید از تماس آن با مس یا آهن خالص جلوگیری کرد.

استفاده از یک پوشش محافظ مانند رنگ به آهن و فولاد گالوانیزه مشکلات مربوط به خوردگی پوشش روی را کاهش می دهد.